BAYRAM'DA BARINAK NASILDI?

BAYRAM BARINAK GÜNLÜĞÜ

1.       GÜN  ( Mükafat Ata- Nermin Alpay)

Bugün saat 15.00 civarı barınak ziyaretimizi yapmış bulunmaktayız. Geç gittiğimiz için görevli gitmişti orta bölüm kilitli olduğundan içeri giremedik bu yüzden de eksikleri tam olarak tespit edemedik. Temizlik yapılmış gibi görülmekteydi bazı kafeslerde yemek vardı fakat orta açık bölümde hiç yemek göremedik ya çok az kondu yendi yada, ya da ....
Yavru bölümüyse tam anlamıyla bir felaketti,  temizlik yapılamamış leş gibi kokulu havasız yerler ıslak pislikler vardı. ( GÖREVLİ ÇÖPTEN GEÇ GELMİŞ ÇÜNKÜ)Tesadüfen şöyle bir bakalım dedik içeride haberimiz olmayan tam 15 minik yavru gördük. Bunların hepsi 1 günde gelmiş olabilir mi?  Hiç sütleri ve suları yoktu. Biraz verildiyse de bitmişti. Bazı yavrular sırılsıklamdı. 15 yavruyu bahçeye çıkardık kuru ekmekleri sütle ıslatıp verdik. Daha büyük 4 yavru ile birlikte 19 yavrunun deliler gibi yemek yediklerini görünce biraz daha mama hazırladık, kuru mama takviyesi yaptık. Daha sonra büyük olanları içeri kapattık diğer 15 yavruyu veterinere de sorarak bahçede bıraktık.

 

 Büyüklerin kafeslerine giremediğimizden dışarıdan sadece orta alana kuru mama atabildik. Suları olup olmadığını kontrol edemeden dönmek zorunda kaldık. (Yazan : Mükafat Ata)

2.GÜN ( Derya Çolpan- Nermin Alpay)

Bugün ( Bayramın 2.günü) Barınağa Derya Hn. ile birlikte gittik. Saat 14:00 de oradaydık. Barınak görevlisi 12:00'ye doğru çöpten gelmiş, görevi bitmemişti. Biz gittiğimizde yemek dağıtmaya başlamıştı. Su kaplarını değiştirmemişti, 12. bölümde hiç su yoktu yine. "Hadi sana yardım edeyim, suları beraber dolduralım" diyerek barınağa daldım. Daha su kaplarını doldurur doldurmaz hayvanlar kana kana su içtiler. BU SICAKLARDA, İLK YAPILMASI GEREKEN, O CANLARA SU VERMEK... Yavru ünitesinde yavruları dışarda bırakmasını söyledik ve bir kulübeyi dışarı çıkardık. Sularını tazeledik, süt verdik. Kuru mama kapları doluydu. Yavru ünitesinin bahçesi hala düzenlenmediği için yavruların aralardan dışarı çıkma RİSKİNİ göze aldık. Görevlinin mama dağıtımını yeni yapmış olmasına rağmen, bazılarının hemen bitirdiğini fark edip, özelikle emziren annelere takviye yaptık.

3.GÜN ( Derya Çolpan- Nermin Alpay)

Bugün ( Bayramın 3.günü) Derya Hn. ile saat 14:00 'de barınağa gittik. Cemal Bey oradaydı. Çöpten yeni gelmiş, yorgun ve kızgındı. Gönlünü aldık, yardım ettik, suluklardan pis olanları değiştirdik. Yemek 3 kova gelmiş. Yavrulara biz yine de süt ve kedi mamasından takviye yaptık. Dışarıdaki ayağı kırık köpeğin sularını ve mamasını tazeledik. Cemal Bey yorgun olduğu için temizliği yapmasa da olabileceğini söyledik. Çok pis değildi zaten. (Muhtemelen önceki günler mama az olduğu içindir.) BU ZİYARETLERİMİZİ YAPABİLMEK İÇİN; DERYA HANIM VE MÜKAFAT HANIM HASTALARINI VE MİSAFİRLERİNİ,  BIRAKMAK ZORUNDA KALDI. ÜSTÜMÜZ BAŞIMIZ BERBAT OLDU.
AMA BÜTÜN BUNLAR, HAYVANLARIN TOK VE SULARI OLDUĞUNU BİLEREK AYRILMANIN VERDİĞİ HUZURA DEĞDİ...

BAYRAMDA Veterinerin izin hakkını kullanması ve Yerine bir başkasının görevlendirilememesi nedeniyle; kontrollerimizi arttırmak zorunda kaldık. Bir yıldır VETERİNERSİZ idare etmeye alıştığımız için, yeni yönetime minnetimizden Bayramdaki eksikliği büyütmeye gerek yok ama; BARINAK GÖREVLİSİNİN SABAH ÇÖPTE ÇALIŞTIRILDIKTAN SONRA BARINAĞA GÖNDERİLMESİ AYIPTIR, GÜNAHTIR...
BAYRAMDA ÜÇE KATLANAN NÜFUSUN BIRAKTIĞI PİSLİĞİ TEMİZLEMEK İÇİN BİR ADAMDAN MI MUCİZE BEKLENİYOR? HERYER PİSLİK İÇİNDE ! DEVLET, SAHİL BELEDİYELERİNE  DESTEK VERMEDİKÇE, BU DURUMUN DÜZELMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR. TAŞERON İŞÇİLERİN CANINI BOŞUNA ÇIKARMAYINIZ. 
BARİ BIRAKIN DA BU SICAKLARDA SİZİN ELİNİZE BAKAN DİLSİZ HAYVANLAR AÇ- SUSUZ KALMASIN!
Yorgun argın barınağa gelen görevli, bir bölümün suyunu unutursa bunun vebalini Allah katında kim üstlenecek?
Hiç görevimiz olmadığı halde; Bunu bilerek, günaha girmeyeyim diye, diğer gönüllülerden farklı olarak; zorla ava giden köpek gibi barınağa gidiyorum Başkan.( Nermin)  
Ah, Sağlıkçı diye umutlandığım Başkan, Birkez olsun git şu barınağa da o ıslak yerlerde cici ayakkabılarınla gez bakalım... Bahçe işlerine oraya çakıl döktüremedik ya...
Belki sizin ayakkabılarınız, benim ayakkabılarım gibi pis suyun içinde kalırsa beni ( bizi) anlar da bahçe işlerine " ÇÖZÜN BU SORUNU" dersiniz. Tamam, insanlarla uğraşıyorum, bir de hayvanlar mı? derseniz, Şehr-i Emir olmak böyle bir şey...
Ben zaten hergün Allah'a soruyorum " Madem bunları yaşatacaktın neden yarattın?" diye... İsyan etmek günahtır belki ama öyle tekamül etmek de birden olmuyor. Sabır lazım. Size de lazım BAŞKAN, bana da ...İnanın Fikret Başkandan beri ben de bıktım aynı sorunları dile getirmekten... Artık, güzel veya farklı şeyler yazmak istiyorum. Düzeltin orayı ne olur...Kurtarın bu garibanı köpek sorunlarını yazmaktan...
Nermin Alpay

 

VETERİNER TAMAM... YEMEK LAZIM...TAM ZAMANLI ELEMAN ŞART...

AKÇAKOCA BELEDİYESİ VETERİNERİ UFUK GÖKTAŞ İLK KISIRLAŞTIRMASINI YAPTI.
8 Temmuz Salı günü Veteriner Ufuk Göktaş ve Selefi Vet. Yüksel Yıldırım kısırlaştırma çalışmalarının açılışını yaptılar. Salı günü sadece 1 erkek köpek kısırlaştırıldı. Operasyon yarım saat sürdü. Biz ayrılmadan önce köpek ayılmaya başlamıştı. Daha sonra yaptığımız ziyarette kısırlaştırılan köpeği bahçede sağlıklı bir şekilde gördük.

Gazetecileri davet edilerek yapılan ilk kısırlaştırmayı hayvanseverler de  izlediler. Genç Veteriner Ufuk Göktaş'a ve onu ilk gününde yalnız  bırakmayan YÜKSEL YILDIRIM'a teşekkür ederek barınaktan ayrıldılar.
BİR YILDIR AÇIKTA KALAN VETERİNER ALIMINI GERÇEKLEŞTİRDİĞİ İÇİN BELEDİYE BAŞKANINA TEŞEKKÜR EDİYORUZ.
Ufuk Bey " başka işleri de olacağı için Barınakta devamlı bulunamayacağını, ama hergün kontrolleri düzenli olarak yapacağını, günde en az bir köpek kısırlaştıracağını" söyledi.
TEMİZLİK ELEMANI YETMEDİĞİ İÇİN BARINAK ELEMANI ÖNCE ÇÖPE GİDİYOR!
"Aman sizde çok oluyorsunuz, birşeyden memnun olmuyorsunuz " demeyiniz. Düşünün ki çok iyi aşçısı  olan bir restoran var... yemekler muhteşem... ama servis elemanı yok... O restoranın iş yapabileceğini düşünür müsünüz? 
BARINAĞIN EN ÖNEMLİ SORUNLARINDAN BİRİ; TEK ELEMANIN SABAH 6,5 'DA ÇÖPE GİDİP, PESTİLİ ÇIKTIKTAN SONRA BARINAKTA ÇALIŞMAK ZORUNDA OLMASIDIR Kİ MESAİSİ SAAT 14:00 DE BİTİYOR. 3 SAAT DE MUCİZE Mİ YARATACAK? BU SORUNUN DA ÇÖZÜLMESİ LAZIM.
BARINAĞIN VE ÇALIŞANLARIN YENİ OLMASI NEDENİYLE; BARINAĞA SADECE GÖZLEM YAPMAYA GİDİYORUZ.TECRÜBELERİMİZİ PAYLAŞMAK İSTİYORUZ.
KİMSEYİ AZARLAMIYORUZ. 

Barınak Görevlisi Cemal çöpten yorgun argın geldiği için işini yetiştirmekte zorlanıyor. Barınak açıldığı günden beri takip ettiğimiz için, sistemin nasıl olması gerektiği hakkında tecrübelerimizi bile paylaşamıyoruz. Gözlemci, gönüllü arkadaşımız "- Cemal Bey, şu yemek kabını gölgeye koysanız" Cemal Bey'den el cevap : " çok biliyorsanız siz yapın, ben yapmıyom işte, gidiyom ben......." Cemal bağıra çağıra kaybolur. Çünkü Cemal çok yorgundur, en küçük fazladan bir işe tahammülü yoktur. Yemeğin güneşin altına konduğunda çabuk bozulacağının farkında değildir. VE CEMAL ŞİKAYETE GİDER " benim işime karışıyorlar abi..." Fesüpanallah...

Cemal asgari ücretle, yaz sıcaklarında artan çöpleri hızla temizlemeye çalışmış, haklı olarak, bir an önce evine gidip dinlenmek istemektedir. Biz oraya gittiğimizde Cemal işini bitirmiş, gitmeye hazırlanmaktadır. Ama HEYHAT ! 1. ve 12. bölümde BİR DAMLA SU YOKTUR ! "- Cemal, hadi evladım, şuraya da su koysan... " - koyarım! kızgın ve öfkeli...

Biz girer koyarız, hem ona yardımcı olmak için, hem de hayvanların suyunun konulmuş olduğundan emin olarak oradan gönül huzuruyla ayrılabilmek için...

Şimdi öğrendik; eksik gördüğümüzde hemen veterineri arayıp, ileteceğiz. Ya hafta sonları ? Neyse, Veterinerimiz çok iyi niyetli ona şans vereceğiz. Sorunları ona ileteceğiz. Sonra yapılıp yapılmadığını kontrol ederek, güvenimizi sağlamlaştıracağız. BU GÜVENSİZLİK OLARAK ALGILANMASIN LÜTFEN... 

BARINAKTA ONLAR AÇKEN, SİZİN ELİNİZE

BAKARKEN, SİZ YOKLUKTAN AĞLAMAYA DEVAM MI

EDECEKSİNİZ? YAKIŞIYOR MU AKÇAKOCA'YA ?

MERHAMETİ KALAN SEVGİLİ AKÇAKOCA'LILAR, KÖPEKLER BARINAĞA ALINSIN DİYENLER, SİZLER MERHAMET ETMEZSENİZ, BARINAKTA KAPALI YERDE NE SU BULABİLİRLER, NE DE ARTIK YEMEK...DİLLERİ YOK Kİ SÖYLESİNLER.

Barınakta 59 köpek var. Bir kova yemek onlara yetmiyor. Bizler kısıtlı olanaklarımızla hem sokaktakilere, hem barınaktakilere yardım etmeye çalışıyoruz. Süt, kuru mama takviyesi yapsak da artık yetişemiyoruz. Barınaktaki yemek sıkıntısı devam ediyor. Özellikle yavru ünitesine süt veya süt tozu lazım. Aracı olanlar barınağa süt bırakabilirler mi? Barınağa gidemeyecek olanlar da keşke Belediye Temizlik İşleri Müdürü Sinan Bey'e bıraksa...

Onları sokakta istemeyenler, biraz vicdanınız kaldıysa mama yardımı yapsanız. Allah rızası için. ( Tabii ki insanlar açken... diye başlayabilirsiniz, keşke hiçbir canlı aç kalmasa... Bu canların farkı ONLARI KAPATTIK, HAPSETTİK ! Yemek arama, bulma şansları yok. Biz yemek ve su vermezsek canlı canlı öldürmüş olacağız.

 

SİZE AFİYET OLSUN !

 ÇİÇEĞİ BURNUNDA VETERİNERİMİZE HATIRLATMALAR : ( Mesleki bilginize karışmadığımızın ve sizden hoşnut olduğumuzun altını çizerek; gözlemlerimizi paylaşıyoruz.)

1- Yemek dağıtımına yavru ünitesinden başlanması, yavruların günde en az 2 kez beslenmesi gerektiğinden önemlidir.

2- Yavru ünitesi hergün temizlendikten sonra hastalığa karşı yerler dezenfekte edilmelidir. Geçmiş dönemlerde yavru kayıplarının nedeni, gönüllülerin barınağa girmesi değil, defalarca söylememize rağmen bu hijyen kurallarına dikkat edilmemesidir. Biz yavru ünitelerine herzaman hijyenik koşullarda girdik. Büyük bölümlerden, dışarıdan mikrop taşımamaya çalıştık. Hatta ayaklarımızı zefiranlı sulara bile soktuk.

3- Bahçe işleri  yavru ünitesinin önündeki bahçeye artık çakıl koysa... Havalar ısındı, binanın içi dayanılmaz sıcak oluyor. Eğer şartlar uygun diyorsanız 5 dakika içerde kalmanızı öneririm.

4- İnsanlar şikayet ediyor diye köpekler barınağa kapatılacaksa, ya belediye ya da şikayet edenlerden Süt tozu ve kuru mama takviyesi de isteyiniz ki onların vebali üstünüzde kalmasın. ( hayvanseverler baksınmış.... Onların sokakta yemek bulmasını engelle, sonra bizim emekli maaşımıza göz dik.)
5- BARINAK ELEMANI devamlı orada olamadığı için yemek varsa dağıtıp, çıkıyor. Güçlü olanlar yiyor, güçsüz olanlar aç kalıyor. Düzenli ve iyi çalışan barınaklarda buna dikkat edilir ve hatta günde 2 kez yemek dağıtılır ki zayıflar aç kalmasın.

6- 4 yıldır içeride tutulan köpekler belediye tarafından beslenme odağı oluşturulduktan sonra gönüllülerle birlikte odağa bırakılmalıdır. ( Beslenme odağında kulübeler de olmalıdır.)

7- "Sokak hayvanlarından %99 şikayetçi" diyenler; merkezde yarım saat oturup, geçen insanların kaç tanesinin korktuğunu gözlemlesinler lütfen. Şikayet edenlerin sesi çok çıkıyor diye insanların hayvanların eziyet içinde yaşamasına razı olduklarını sanmayın. Sağlıklı veri için bu blogta yapmış olduğumuz anket çalışmasına bakmanızı öneririm.

İYİ VE YASAL OLARAK YAPTIĞINIZ HER İŞLEMİN ARKASINDA OLACAĞIZ VE SİZE GÜCÜMÜZ ELVERDİĞİNCE HER TÜRLÜ DESTEĞİ VERMEYE HAZIRIZ.

Saygılarımla...

  

 

 

MÜBAREK RAMAZANA RAĞMEN ZEHİRLENDİLER !

 

 

EMNİYETİN ÖNÜNDEN ALIP KISIRLAŞTIRDIĞIMIZ ARKADAŞIMIZIN GÖZDESİ NAZLI YOK ARTIK.

KARABAŞ

NAZLI'DAN BİR KAÇ DAKİKA ÖNCE, AĞZINDAN KÖPÜKLER ÇIKARARAK TİTREYERK ÖLDÜ. 

KEDİMİZ PAŞA ANINDA MÜDAHALE EDİLDİĞİ İÇİN 2 GÜN HAYATTA KALDI AMA O KADAR KÖTÜ CAN ÇEKİŞİYORDU Kİ UYUTMAK ZORUNDA KALDIK. :(

Gündüz belediye ekipleri merkezdeki hayvanları barınağa alırken, aynı günün gecesi Ayazlı Mahallesinde, Emniyetin önünde ve Yukarı Mahalle mezarlık civarında sahipli  köpeklerin zehirlendiği haberi geldi. Mübarek Ramazan ayında zehirleme yapılmasına vatandaşlar tepki gösterdi.

ZEHİRLEME YAPAN CANAVARLAR BULUNMALIDIR.

Geçen yıl Ramazan ayında insanlar evlerinin önüne bir kap su koyarken, artan yemeklerini sokak hayvanlarına verirken bu yıl Ramazan ayında eksildiği gözlenen merhamet duygusunun bazı CANAVARLARA CESARET VERDİĞİ tahmin ediliyor.

Zehirleme yapanların taktiği, önceki yıllarda zehirleme yapanların taktiğine çok benziyor. Sahurda insanlar dua edip, Allah’a yakın olmaya çalışırken, katiller boş durmuyor. Bu yüzden vicdanlı insanların uyanık olması, şüpheli durumları tespit etmesi ( fotoğraf, telefonla kameraya almak ve 155 polis ihbar hattını aramak gibi) ve ilgili yerlere haber vermesi gerekiyor.

Atılan zehri bir gün sonra bulup yiyen bir kedi de zehirlenmiştir. Çok acı çeken kedinin tedavisi  sonuç vermemiş, acılarına son vermek için uyutulmak zorunda kalınmıştır. ( Kedi öldürmenin günahı ise çok büyüktür.)

BUNU YAPAN İNSAN OLABİLİR Mİ?

“En’am Süresinin 38. Ayetinde; “Yeryüzünde yürüyen hayvanlar ve (gökyüzünde) iki kanadıyla uçan kuşlardan ne varsa hepsi ancak sizin gibi ümmettir. Biz o kitapta hiç bir şeyi eksik bırakmadık. Nihayet (hepsi) toplanıp Rablerinin huzuruna getirilecekler” buyrulmaktadır.

Allah’ın yarattığı her şey güzeldir ve O’nun engin sevgisiyle yaratılmıştır. Bu gerçek Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde ifadesini bulmuştur: “O ki yarattığı her şeyi güzel yaratmıştır”.(1) “Hayvanları da O yaratmıştır”.(2)

Canlı cansız yaratılmışların tamamı kendi lisanı halleriyle Allah’ı tesbih etmektedir. Cum’a Suresinin birinci Ayet-i Kerimesinde şöyle denilmektedir: “Yedi gök, yer ve bunlarda bulunan her şey (herkes) O’nu tesbih eder. Göklerde ve yerde olanların hepsi, mülkün sahibi, eksiklikten münezzeh, aziz ve hakim olan Allah’ı tesbih eder.” Yaratılmışların en şereflisi ve en üstünü olan insandan beklenen de, Allah’ı tesbih eden her varlığa şefkat ve merhametle muamele etmektir.

Resulullah (SAV) sadece insanlara değil, bütün canlılara karşı merhametli olunmasını istemiştir. Bir hadis-i şerifte: “Merhametli olanlara Rahman olan Allah merhamet eder. Yerde olanlara da merhametli olun ki, gökte olanlar (melekler) de size rahmet merhamet etsin”.(3) Hadiste geçen “yerde olanlara” ifadesinin içine her çeşit canlı girmektedir.”

ALLAH VİCDANSIZ KATİLLERİ VE ONLARI KORUYUP, KOLLAYANLARI İSLAH ETSİN.

 

 

 

 

 

ONLARI SOKAKTA GÖRMEK İSTEMEYENLER PAMUK ELLER CEBE!

MERKEZ CAMİİ'NİN KARŞISINDA KURULAN RAMAZAN ÇADIRI SOKAK KÖPEKLERİNİ YERİNDEN ETTİ.

Vicdansız halkın şikayetlerine dayanamayan Belediye, 6 sokak köpeğini daha, yeterli Yemek toplanamayan Akçakoca Geçici Hayvan Barınağına  götürmek zorunda kaldı. Oysa Ramazanda merhamet duygusunun artmasını, insanların geçen yıl olduğu gibi bu yıl da daha duyarlı davranarak, artan yemeklerle sokak hayvanlarını beslemelerini umuyorduk.
HAYVANSEVERLER BAKSIN!
Barınak için yeterli yemek toplanamadığından hayvanseverlerden destek bekleniyor. Oysa ilçemizdeki hayvanseverlerin hepsinin sokaklarda ilgilendikleri yüzlerce can var. Ekonomik durumları da belli. Sokaklarda rızkını arayan hayvanların açlık durumu vicdanlı insanlar tarafından bir nebze de olsa giderilebiliyor. Çöpe atılan yemeklerle beslenme, göletlerden su içme şansları var. Ama Barınağa kapatılan hayvanlar tümüyle onlara bakan bakıcının eline bakıyorlar. Bakıcı yemek gelirse veriyor, gelmezse... Beton zemin, sıcaklar, susuzluk, hastalık ... herşeyleri Belediyede çalışanların insafına, vicdanına emanet. Biz hayvan hakları savunucuları olarak; sağlıklı hayvanların barınağa kapatılmasını istemiyoruz. Bırakın rızkını sokakta arasın.
 ONLARI BARINAĞA KİM KAPATIYORSA, ONLARA EN İYİ ŞEKİLDE BAKMAK ZORUNDADIR.  ONLARIN ORADA KARŞILAŞTIKLARI HER SORUN; AÇLIK DA DAHİL, ONLARI SOKAKTA İSTEMEYENLERİN VEBALİDİR. BU YÜZDEN ORAYA YOLLADIĞINIZ HER KÖPEK İÇİN MAMA GÖNDERMELİSİNİZ Kİ, ALLAH'DA, ALLAH'IN KULLARI ARASINDA GÖRDÜĞÜ KÖPEKLER DE SİZİ AFFETSİN. 

3 TEMMUZ GÜNÜ MERKEZDEN ALINAN KIZIMIZ STRESTEN AĞLIYOR, KULÜBENİN ÜSTÜNDEN BİZE YALVARIYOR. ONU ÇOK KÖTÜ DURUMDA UYUZ BİR ANNE İKEN TANIMIŞ, TEDAVİ ETMEYE BAŞLAMIŞTIK. YAVRULARINI DIŞARDA BİR SÜRE BAKTIKTAN SONRA BARINAĞA ALMAK ZORUNDA KALMIŞTIK.
ONU İYİLEŞİR İYİLEŞMEZ YİNE SOKAKLARDA GÖRMEK İSTİYORUZ.

NOT : Üstteki resmi petskandal sayfasından aldık. O sayfada doğru olmayan bilgiler de vardı. Yorumcular Neşe Hanımın bu işlerden para aldığını bile yazmışlar. Bilgi kirliliğinin kimseye faydası olmaz, hele o masum canlara hiç olmaz. Barınağa gidip, haberin doğruluğunu takip edebilirdiniz. Zehirli iğnelerle değil, uyuşturucu iğnelerle yakalandılar. Burada sorun yakalanmaları değil, bizlere haber verilmemesidir. Onlarla sürekli olarak irtibat halinde olan Neşe Hanım'a ulaşıp, bilgi verebilir, bizlerden bir gözlemcinin katılmasını isteyebilirlerdi. O zaman bu yanlış anlaşılmalar da olmazdı.
VETERİNERİMİZ göreve daha yeni başladı. Belediyeye röportaj yapmak için 3 kez gittim, birkez karşılaşabildim, o zaman da işi vardı. Kendisiyle röportaj yapar yapmaz tüm hayvanseverlere ve Akçakoca Halkına bilgi vereceğim. ( Akcakocatv. com) Barınağa bir sürü malzeme ve ilaç alınmış, düzenlemeler yapılıyor. Başkan Yardımcısı " Veteriner için Teşekkür" bekliyor ama, bilgileri alalım, yapılanları yapılacakları öğrenelim, onu da yaparız.